به روز شده در: ۲۶ فروردين ۱۴۰۳ - ۱۱:۱۵
کد خبر: ۱۵۴۰۹
|
تاریخ انتشار: ۰۴ ارديبهشت ۱۳۹۶ - ۱۳:۳۰
گیاهانی همچون زرابی و کرفس که تنها نامی از آنها به یادگار مادنده است و گیاهانی همچون لیزک، ریواس، بیلهر، تره، موسیر و جاشیر نیز در معرض نابودی و انقراض هستند.
خبردنا: این روزها که بهار گلهای هزاررنگش رابرپیرهن دشت سنجاق کرده وسبزه ها رویانده است، دستانی نامهربان خوان نعمت طبیعت هزاررنگ رابه یغما می برندوتیشه بر ریشه پیوند کهن انسان وطبیعت می زنند.

آسمان گهرهای کمیابش را بر دامن دشت ارزانی می دارد، دشت در سایه سار دنای استوار آرمیده است، چشمه ها جوشیده و رودها جاری شده اند و شکرانه این همه نعمت پاسداشت دانه و برگ و ریشه و هر سبزینه ای است که سر از خاک برآورده است.

دنا نیز بی هیچ منتی خوان نعمت گنجینه پرگهر گیاهانش را بر مردمان دیارش ارزانی داشته و گیاهانش که ۵۲.۲ درصد کل گونه‌های گیاهی دارویی قاره اروپا و ۲۶.۶ درصدگونه‌های گیاهی دارویی کشور را شامل می شوند، در دامن این کوه نفس می شکند اما گاهی دستانی نامهربان با بی مهری نیستی را برای همیشه برای این گیاهان رقم می زنند.

این روزها، کوه های بویراحمد و دنا و میدانها و خیابانهای مرکزی شهر یاسوج و جاده های منتهی به این شهر مملو از زنان، مردان و حتی کودکانی است که چوب حراج به طبیعت سبز زاگرس مرکزی زده اند و تا آخرین گیاه خوراکی مانده در طبیعت دست بردار نیستند.

گیاهانی همچون زرابی و کرفس که تنها نامی از آنها به یادگار مادنده است  و گیاهانی همچون لیزک، ریواس، بیلهر، تره، موسیر و جاشیر نیز در معرض نابودی و انقراض هستند.

گیاهانی که هر کدام پیوندی تاریخی با مردمان این دیار داشته اند و از گذشته ها گاهی مرهمی بر زخمهای مردم این دیار بوده و گاه غذایی بر سفره های مردمانش.

تعداد گونه های گیاهی دنا از ۴۵ کشور جهان نیز بیشتر است
دنا به تنهایی به اندازه ۴۶ کشور دنیا گونه گیاهی آندومیک دارد و تعداد گونه های گیاهی آن از ۴۵ کشور جهان نیز بیشتر است.

اندومیک گیاهی دنا، ۱۵ برابر سوئد و ۲۰ برابر هلند و نروژ است.

۴۵ گونه بومی و منحصر گیاهی در دنا وجود دارد که آن را به دهمین ذخیره گاه زیست کره کشور بدل کرده است.

منطقه حفاظت شده دنا یکی از غنی ترین مناطق زیستی از لحاظ تنوع گیاهی و جانوری در ایران و دنیاست که در سال ۲۰۱۰ میلادی از سوی سازمان یونسکو به عنوان دهمین ذخیرگاه بیوسفری ایران و پانصد و پنجاهمین ذخیره‌گاه دنیا به ثبت رسید.

اما گاهی نامهربانی زخمی عمیق بر چهره دنا می نشاند و گیاهان کمیابش را برای همیشه به ورطه نابودی می کشاند.

اینکه اعلام شده طی بهار هر سال، تقریبا معادل ۴ تن گیاه کوهی از منطقه دنا وارد بازار شده و به فروش می رسد رقم بسیار بالا و نگران کننده ای است که عمق فاجعه را به خوبی نشان می دهد.

یک کارشناس منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد گیاهانی همچون موسیر، باریجه، خاری، بن سرخ یا لیزک، چویل، بیلهر و آنغوزه را در معرض انقراض می داند.

رحمت رسولی به خبرنگار مهر می گوید: به علت برداشت زیاد برخی از گیاهان کوهی رویشگاه های این گیاهان در کوههای استان به شدت کاهش یافته است.

وی گیاهانی همچون زرابی، بیلهر، کرفس و لیزک را در وضعیت قرمز انقراض می داند.

رسولی می افزاید: گیاه زرابی، که زرین گیاه و بادرنج بویه دنایی نیز نام دارد، اولین باردر ارتفاعات دنا جمع آوری شد و مصارف دارویی متعددی دارد.

وی درمان ناراحتی های گوارشی و اعصاب، تقویت سیستم ایمنی بدن و خاصیت ضد التهابی را از خواص این گیاه عنوان می کند و می افزاید: وسعت منطقه رویش بادرنج بویه دنایی یا زرابی در ارتفاعات دنا در گذشته به ۴۵۰ هکتار نیز می رسید که این میزان بسیار کاهش یافته و به یک تا دو هکتار محدود شده است.

به گفته کارشناسان گیاه بیلهر یکی دیگر از گیاهان خوراکی در معرض انقراض است که در ارتفاعات بالای دو هزار و ۵۰۰ متر کوه های دنا در کهگیلویه و بویراحمد می روید.

این گیاه تلخ که با گرفتن زهرش شیرین می شود، یکی از گیاهان خوراکی مورد علاقه مردم این استان است و به گفته کارشناسان یکی از سه گیاه در معرض نابودی است.

در گذشته تنها به اندازه مصرف شخصی، از گیاهان کوهی برداشت می شد
کهنسالان این دیار به یاد دارند که در گذشته این گیاهان در دشت و کوه به وفور یافت می شدند و هر کس تنها به میزان مصرف از این گیاهان برداشت  می کرد.

خرید و فروش گیاهان هیچ گاه در گذشته اتفاق نیفتاده اما این روزها پای دلالان به بازار خرید و فروش این محصولات باز شده و سود کلانی به بهای انقراض گیاهان کوهی نصیب دلالان می شود.

البته به غیر از برداشت بی رویه سودجویان، پژوهشگران اعتقاد دارند آثار منفی چرای زودهنگام به‌ مراتب بیشتر از برداشت بی رویه است ، به این دلیل که گیاهان قبل از اینکه وارد مرحله گل ‌دهی شوند از بین می روند.

در نهایت کارشناسان اعتقاد دارند، به‌دلیل استقبال مردم از مصرف گونه‌های گیاهی و تبدیل شدن مصرف آنها به عادت غذایی، می توان با استفاده از شیوه صحیح بهره‌برداری از گیاهان ، آنها را با قیمت و در زمان مناسب به دست مردم رساند و یا برای ساخت مراکز پرورش این گیاهان اقدام کرد.


نام:
ایمیل:
* نظر: