به گزارش خبردنا، سخنگوی شورای نگهبان گفت: ما نمیگوییم که اصلاً مسئولیتی در قبال افراد نداریم، بلکه نگاهمان وضع فعلی فردی است که ثبتنام میکند. کسی که دو دوره رئیسجمهور بوده و بعدِ چهار سال دوباره برای ثبتنام آمده، دوباره باید با شرایط فعلی ما بررسی شود. این حُکم قانون است؛ یعنی میزان حال فعلی افراد است و باید در هر دورهای افراد بررسی شوند. به همین خاطر ممکن است فردی در دورهی گذشته صلاحیت داشته، ولی الآن صلاحیتش را از دست داده است.
سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه ملاک ما درباره کاندیداها حال فعلی آنهاست، گفت: ممکن است فردی در دوره گذشته صلاحیت داشته، ولی الآن صلاحیتش را از دست داده است.
کسی که مثلاً در روزنامهای چند سرمقاله نوشته است یا مسئولیتهایی مثل مدیریت در برخی از نهادها، سازمانها و ادارات داشته که ارتباط مستقیمی با حوزهی اجرایی نداشته، میتواند سکاندار کلان کشور باشد؟
یکی از اشکالات ما در ادوار گذشته همین بود. برخی از افراد ثبتنام میکردند و خودشان را در معرض دید عموم قرار میدادند، ولی از جهت قانونی و شرایطی که در قانون اساسی هست، آن شرایط اوّلیه را نداشتند و جزو رجال سیاسی- مذهبی محسوب نمیشدند. وقتی رجال گفته میشود، یک تلقی عمومی و عرفی نسبت به آن است؛ یعنی اشخاص مهمی که توانمندی ادارهی کلان کشور را در همهی حوزهها دارند. من قصد جسارت به نمایندگان محترم یا دیگران را ندارم، ولی کسی که فقط چند دوره نمایندهی مجلس یا عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده، آیا در آن چهارچوبی است که قانون اساسی ما انتظار دارد که مدیر و مدبّر و رجال سیاسی- مذهبی باشد؟ آیا این افراد در این رده خودشان را میتوانند ارزیابی کنند؟ انتظار عرفی مردم اینطور نیست؛ یعنی در ذهن مردم کوچه و بازار ویژگیها و شاخصهایی شکل میگیرد که این کار، یک کار کلانی است.
اگر صریحتر بخواهم بگویم، اشخاصی که میخواهند وارد انتخابات شوند باید بدانند که مردم دارند سرنوشتشان را به آنها میسپارند. تفویض اختیارات مردم و سرنوشت مردم یک ظرفیت بسیار عظیمی میطلبد. شاید هرکسی نتواند از عهدهی آن بربیاید. البته منظورم عدم توانمندی نیست، بلکه خوشبختانه در کشور ما توانمندیهای زیادی هست و نسل جوان و نسل گذشتهی ما خیلی توانمندند، امّا به این مفهوم نیست که همه بتوانند در این حوزه ورود بیرویه داشته باشند.
شورای نگهبان در جهت احراز صلاحیت نامزدهای ریاستجمهوری چه اقداماتی انجام میدهد و از چه منابعی استفاده میکند؟
احراز صلاحیتها دو بخش است؛ یک بخش صلاحیتهای عمومی است که افراد ثبتنام میکنند تا محکومیت و سوءسابقهای نداشته باشند. معمولاً هم دستگاههای نظارتی و قضائی با ما همکاری و اعلام میکنند. امّا در خصوص شرایط چهارگانهی رجل سیاسی- مذهبی و مدیر و مدبّربودن، متأسفانه دستگاهها خیلی به ما نمیتوانند کمک کنند.
شورای نگهبان تا الآن بر اساس سوابق و رویههایی که فرد در گذشته داشته، با مشورت از کارشناسان اعلامنظر کرده است. البته به نظر من در این دوره با توجه به افزایش تعداد داوطلبان لازم است که شورای نگهبان اقدامات دیگری را هم داشته باشد. ما بعد از ابلاغ سیاستهای کلی انتخابات از سوی رهبر انقلاب، در سال ۹۶ مصوبهای را در شورای نگهبان تصویب کردیم که مقداری جزئیتر شرایط ریاستجمهوری را تبیین کرده است. مثلاً، چه کسانی رجل سیاسی- مذهبی هستند یا افرادی که ورود میکنند باید برنامه داشته باشند؛ برنامهای که احساس شود فردی که دارد در این راه قدم میگذارد، باید چشمانداز روشنی از مشکلات کشور و برنامهریزی برای آینده داشته باشد. یا پیشنهاد شد که نامزدها مشاورینشان را هم معرفی کنند. بههرحال، انسان هرچقدر هم توانمند باشد، در یک یا چند حوزه میتواند متخصص باشد. انتظار میرود که رئیسجمهور گروه متخصصی در همهی حوزهها داشته باشد و با آنها کار کند.
البته شورای نگهبان هم باید یک راستیآزمایی داشته باشد؛ یعنی مصاحبهای از نامزدها داشته باشد و آنها به سوالات اعضای شورای نگهبان پاسخ بدهند. شورای نگهبان هم باید از متخصصینی استفاده کند که تشخیص بدهند تا چه اندازه برنامهها و چشماندازهای نامزدها به صحت و واقعیت نزدیک است.
آیا تا به حال مواردی بوده که شورای نگهبان برای احراز صلاحیت افرادی که صلاحیتشان تأیید نشده دستور یا توصیهای از طرف رهبر انقلاب بیاید و آن فرد تأیید شود؟
ما آنچه که داریم پنهان از مردم نیست. فرمایشات رهبر انقلاب هم همیشه روشن و شفاف در چهارچوب اختیارات رهبری و قانون اساسی بوده است؛ امّا در مواردی علیرغم اینکه شورای نگهبان نظرش منفی بود، ایشان فرمودند که درباره این افراد تجدیدنظر صورت بگیرد. ما هم نظر ایشان را بهعنوان حکم حکومتی تلقی میکنیم. هر وقت هم که چنین مسائلی بوده، رهبر انقلاب بهصورت شفاف مطرح کردند و همگان میدانند.