تهیه طرح‌های کوتاه مدت و میان مدت برای مواجهه با بحران و فاجعه آبی در بهار و تابستان که خیلی زود فرا خواهند رسید.
خبردنا-دکتر اسلام ذوالقدر پور: با وجود آنکه مسئله آب و میزان بارش نزولات جوی طی چند دهه اخیر همواره در دستورکار سیاستگذاران ارشد ایرانی قرار داشته است، طی چند سال اخیر و به خصوص از سال 1393 به بعد، مسئله آب با یک تغییر ماهیت اساسی به نام بحران آب در دستورکار سیاستگذاران و مسئولین ارشد ایران قرار گرفته است.
در حالی که برخی مسئولین استان کهگیلویه و بویراحمد مدعی هستند که این استان و یا برخی شهرهای آن در تنش آبی قرار دارند، باید به صراحت گفت که استان ما و تمام شهرها و روستاهای آن در حال حاضر (زمستان 1396) در بحران آب قرار دارند و در صورت عدم توجه به سیاستگذاری مناسب، تابستان و پائیز سال 1397 را با فاجعه آبی مواجه خواهیم شد.
فرآیند تبدیل دغدغه آب به بحران و فاجعه را می‌توان در شکل زیر به خوبی مشاهده نمود:
دغدغه ⇐ مسئله ⇐ مشکل ⇐ معضل ⇐ بحران ⇐ فاجعه
دوست عزیز و اندیشمندم جناب آقای سیدابوالحسن حسینی‌نیک در مقالاتی به اهمیت منابع آب استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخته‌اند که با ارایه آمار بارش سالانه در استان و ... به اهمیت اقتصادی آب و نیز برخی مشکلات در حوزه مصرف آن اشاره نموده‌اند. اینجانب ضمن تصدیق نیت و تلاش ایشان لازم دیدم تا برخی مؤلفه‌های تاثیرگذار در نابسامانی‌های کنونی در صنعت آب کشور و به خصوص استان کهگیلیویه و بویراحمد را مورد بررسی قرار دهم.
یکم- میزان بارش سالیانه:
اعلام آمار بارش سالیانه 11 میلیارد متر مکعب (مربوط به دوران ترسالی با بارش بالای 700 میلی‌متر) را می‌توان یکی از مؤلفه‌های اساسی دانست که موجب شده است تا مدیران و مسئولین استان از سیاستیگذاری مناسب در صنعت آب، خودداری نموده و با سهل انگاری نسبت به سیاستگذاری مناسب حوزه آب، وضعیت کنونی را ایجاد نمایند.
دل‌خوشی یا خوش‌خیالی نسبت به بارش‌های خوب و بلکه فراوان نزولات جوی (برف و باران) در دهه گذشته را می‌توان عامل اصلی مغفول ماندن سیاستگذاری مناسب در مسایل آب استان کهگیلویه و بویراحمد دانست که پیامد این خوش‌خیالی و نگاه به گذشته را، اکنون در بحران آب استان به خوبی مشاهده می‌کنیم.
نباید فراموش نمود که سهم طبیعت و حیات وحش و ... را باید از این میزان ادعایی (11 میلیارد متر مکعب) کسر نمود، زیرا عملاً حجم گسترده‌ای از این میزان بارش سهم طبیعت است که معمولاً در همان زمان بارش، توسط طبیعت مورد استفاده و ذخیره قرار می‌گیرد.
بنابراین دل خوش نمودن و برجسته‌سازی 11 میلیارد مترمکعب بارش سالانه استان را می‌توان یک خودفریبی و پرده‌ای سحرآمیز برای سیاستگذاران استان دانست که نتوانسته‌اند آینده مسایل آب را پیش‌بینی و سیاستگذاری نمایند.
دوم- مقایسه نفت و آب:
مقایسه نفت و آب به عنوان دو استعداد بالقوه استان کهگیلویه و بویراحمد نیز تا حد زیادی از اهمیت و جایگاه هر کدام از این دو منبع طبیعی و خدادادی استان کاسته و موجب گمراهی در انتخاب مسیر سیاستگذاری مناسب می‌گردد.
نباید فراموش نمود که در عصر کنونی، آب و نفت، چنان به یکدیگر مرتبط و وابسته شده‌اند که در زمان کاهش یا کمبود یکی از این دو، داشتن حجم فراوان آن دیگری نیز نمی‌تواند جای خالی یا کمبود دیگری را جبران نماید.
برای کشف، استخراج و ... نفت، به آب فراوان نیاز است. همان‌گونه که برای کشف، استحصال و بهره‌برداری از منابع آبی نیز به انرژی نفت و محصولات نفتی نیاز شدید داریم.
سوم- برآورد قیمت آب:
برآورد ارزش بارش‌های استان نیز دارای جلوه ای فریبنده است. قیمت آب آشامیدنی شهروندان استان به خصوص در حوزه گرمسیری و شهرستان گچساران را نمی‌توان قیمتی مناسب دانست، زیرا آب لوله‌کشی شده که به عنوان آب شرب به شهروندان فروخته می‌شود، دارای ناخالصی‌های بسیاری می‌باشد که شهروندان مجبور به مصرف آن هستند البته با کم‌ترین رضایت و مطلوبیت حاصل از مصرف آن.
بسیاری از شهروندان استان و به خصوص در مناطق گرمسیری برای تبدیل این آب لوله‌کشی به آب قابل آشامیدن، مجبور به استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب و پرداخت هزینه‌های بیشماری در این زمینه هستند.
بنابراین قیمت ارایه شده از سوی مسئولین آب استان را می‌توان قیمت آب لوله‌کشی دانست که نیاز به تصفیه اساسی نیز دارد و آب آشامیدنی مناسبی محسوب نمی‌شود.
چهارم- وضعیت مصارف آب استان کهگیلویه و بویراحمد و نهادهای مسئول:
استان کهگیلویه و بویراحمد دارای وضعیت خاصی است که سیاستگذاری همه‌جانبه‌ای را در حوزه آب نیاز دارد. سیاستگذاری آب استان بر نهادها و مؤلفه‌های زیر استوار است:
1- سازمان جهاد کشاورزی: سازمان جهاد کشاورزی به عنوان متولی کشاورزی استان، یکی از نهادهای ذینفع و بازیگران اصلی مسایل آب است که باید دارای سیاستگذاری خاص در حوزه آبیاری و کشاورزی باشد.
در حالی که برخی مسئولین استان کهگیلویه و بویراحمد مدعی هستند که این استان و یا برخی شهرهای آن در تنش آبی قرار دارند، باید به صراحت گفت که استان ما و تمام شهرها و روستاهای آن در حال حاضر (زمستان 1396) در بحران آب قرار دارند و در صورت عدم توجه به سیاستگذاری مناسب، تابستان و پائیز سال 1397 را با فاجعه آبی مواجه خواهیم شد.
فرآیند تبدیل دغدغه آب به بحران و فاجعه را می‌توان در شکل زیر به خوبی مشاهده نمود:
دغدغه ⇐ مسئله ⇐ مشکل ⇐ معضل ⇐ بحران ⇐ فاجعه
دوست عزیز و اندیشمندم جناب آقای سیدابوالحسن حسینی‌نیک در مقالاتی به اهمیت منابع آب استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخته‌اند که با ارایه آمار بارش سالانه در استان و ... به اهمیت اقتصادی آب و نیز برخی مشکلات در حوزه مصرف آن اشاره نموده‌اند. اینجانب ضمن تصدیق نیت و تلاش ایشان لازم دیدم تا برخی مؤلفه‌های تاثیرگذار در نابسامانی‌های کنونی در صنعت آب کشور و به خصوص استان کهگیلیویه و بویراحمد را مورد بررسی قرار دهم.
یکم- میزان بارش سالیانه:
اعلام آمار بارش سالیانه 11 میلیارد متر مکعب (مربوط به دوران ترسالی با بارش بالای 700 میلی‌متر) را می‌توان یکی از مؤلفه‌های اساسی دانست که موجب شده است تا مدیران و مسئولین استان از سیاستیگذاری مناسب در صنعت آب، خودداری نموده و با سهل انگاری نسبت به سیاستگذاری مناسب حوزه آب، وضعیت کنونی را ایجاد نمایند.
دل‌خوشی یا خوش‌خیالی نسبت به بارش‌های خوب و بلکه فراوان نزولات جوی (برف و باران) در دهه گذشته را می‌توان عامل اصلی مغفول ماندن سیاستگذاری مناسب در مسایل آب استان کهگیلویه و بویراحمد دانست که پیامد این خوش‌خیالی و نگاه به گذشته را، اکنون در بحران آب استان به خوبی مشاهده می‌کنیم.
نباید فراموش نمود که سهم طبیعت و حیات وحش و ... را باید از این میزان ادعایی (11 میلیارد متر مکعب) کسر نمود، زیرا عملاً حجم گسترده‌ای از این میزان بارش سهم طبیعت است که معمولاً در همان زمان بارش، توسط طبیعت مورد استفاده و ذخیره قرار می‌گیرد.
بنابراین دل خوش نمودن و برجسته‌سازی 11 میلیارد مترمکعب بارش سالانه استان را می‌توان یک خودفریبی و پرده‌ای سحرآمیز برای سیاستگذاران استان دانست که نتوانسته‌اند آینده مسایل آب را پیش‌بینی و سیاستگذاری نمایند.
دوم- مقایسه نفت و آب:
مقایسه نفت و آب به عنوان دو استعداد بالقوه استان کهگیلویه و بویراحمد نیز تا حد زیادی از اهمیت و جایگاه هر کدام از این دو منبع طبیعی و خدادادی استان کاسته و موجب گمراهی در انتخاب مسیر سیاستگذاری مناسب می‌گردد.
نباید فراموش نمود که در عصر کنونی، آب و نفت، چنان به یکدیگر مرتبط و وابسته شده‌اند که در زمان کاهش یا کمبود یکی از این دو، داشتن حجم فراوان آن دیگری نیز نمی‌تواند جای خالی یا کمبود دیگری را جبران نماید.
برای کشف، استخراج و ... نفت، به آب فراوان نیاز است. همان‌گونه که برای کشف، استحصال و بهره‌برداری از منابع آبی نیز به انرژی نفت و محصولات نفتی نیاز شدید داریم.
سوم- برآورد قیمت آب:
برآورد ارزش بارش‌های استان نیز دارای جلوه ای فریبنده است. قیمت آب آشامیدنی شهروندان استان به خصوص در حوزه گرمسیری و شهرستان گچساران را نمی‌توان قیمتی مناسب دانست، زیرا آب لوله‌کشی شده که به عنوان آب شرب به شهروندان فروخته می‌شود، دارای ناخالصی‌های بسیاری می‌باشد که شهروندان مجبور به مصرف آن هستند البته با کم‌ترین رضایت و مطلوبیت حاصل از مصرف آن.
بسیاری از شهروندان استان و به خصوص در مناطق گرمسیری برای تبدیل این آب لوله‌کشی به آب قابل آشامیدن، مجبور به استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب و پرداخت هزینه‌های بیشماری در این زمینه هستند.
بنابراین قیمت ارایه شده از سوی مسئولین آب استان را می‌توان قیمت آب لوله‌کشی دانست که نیاز به تصفیه اساسی نیز دارد و آب آشامیدنی مناسبی محسوب نمی‌شود.
چهارم- وضعیت مصارف آب استان کهگیلویه و بویراحمد و نهادهای مسئول:
استان کهگیلویه و بویراحمد دارای وضعیت خاصی است که سیاستگذاری همه‌جانبه‌ای را در حوزه آب نیاز دارد. سیاستگذاری آب استان بر نهادها و مؤلفه‌های زیر استوار است:
1- سازمان جهاد کشاورزی: سازمان جهاد کشاورزی به عنوان متولی کشاورزی استان، یکی از نهادهای ذینفع و بازیگران اصلی مسایل آب است که باید دارای سیاستگذاری خاص در حوزه آبیاری و کشاورزی باشد.
لینک کوتاه:
نظر شما